سخنرانی علمی درآمدی بر رویکردها و فنون مختلف مدیریت تنوع زیستی

به مناسبت هفته پژوهش و فناوری، سخنرانی علمی با عنوان"درآمدی بر رویکردها و فنون مختلف مدیریت تنوع زیستی" روز یکشنبه ۱۸ آذر ماه ۱۴۰۳ در سالن شهید فخری زاده پژوهشکده انرژی دانشگاه کاشان برگزار شد.
دکتر روح‌الله میرزایی دانشیار گروه محیط زیست دانشگاه کاشان،
در این نشست در ابتدا مفاهیم اولیه تنوع زیستی شامل تنوع ژنتیکی، گونه زیستی، اکوسیستم، بیوم و قلمروهای والاس را ارائه کرد.
در ادامه سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی مرتبط با حفاظت از تنوع زیستی مانند صندوق جهانی حیات وحش، اتحادیه  جهانی حفاظت از طبیعت و کنوانسیون بین المللی تجارت گونه‌هایی در معرض خطر معرفی شدند.
وی خاطرنشان کرد: حفاظت  از تنوع زیستی با دو رویکرد در محل و خارج از محل انجام می‌شود که هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود می باشند. در رویکردهای خارج از محل معمولاً  جمعیتی از  یک گونه در محیط اسارت پرورش داده شده و سپس در طبیعت رها می‌گردند، اما در رویکرد در محل که رویکرد بهتری است حفاظت از گونه های حیات وحش در زیستگاه‌های اصلی آنها انجام می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر مهم‌ترین رویکرد حفاظت در محل حفاظت گونه‌های حیات وحش در داخل مناطق حفاظتی است. طراحی و ایجاد مناطق حفاظت شده دارای اصولی است که بر اساس آن مناطق حفاظتی پیشنهاد می‌شوند.
دکتر میرزایی افزود: در حال حاضر در کشور ایران بیش از ۳۰۰ منطقه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست وجود دارد که حدود ۱۲ درصد مساحت کشور را شامل می‌شود.
وی با بیان اینکه  اولویت‌بندی حفاظتی مناطق بر اساس سه رویکرد گونه محوری، شاخص‌های تنوع زیستی و رویکردهای اکوسیستم محوری صورت می گیرد، گفت: سه معیار کلی  ویژگیهای خاص و انحصاری، در معرض خطر بودن و سودمندی در انتخاب مناطق لحاظ می‌شوند.
در ادامه رویکردها و فنون نوینی که در حال حاضر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد معرفی شدند و اشاره شد که برنامه‌ریزی سیستماتیک حفاظت به عنوان بهترین رویکرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر روش‌های یادگیری ماشین و الگوریتم‌های مختلف توانسته اند تا حدودی خلا و کمبود داده‌های تنوع زیستی را پوشش دهند و باعث  پیشرفت خوبی در تهیه داده‌های اولیه برای برنامه‌ریزی حفاظت شده‌اند.
نرم‌افزار مکسنت در مدل سازی پراکنش گونه‌ای و نرم‌افزار مارکسن در برنامه سیستماتیک حفاظت از مهم‌ترین نرم‌افزارهای توسعه یافته اخیر در زمینه حفاظت از تنوع زیستی می‌باشند. در انتها سناریوهای مختلف قابل برنامه‌ریزی در برنامه‌ریزی سیستماتیک حفاظت مانند غنای گونه‌ای، در معرض خطر بودن، غیر قابل جانشین بودن و مکمل بودن معرفی گردیدند.